The Attention Gardener – Khi AI bảo vệ sự tập trung như một khu vườn quý

Một học sinh chuẩn bị thi đại học nhưng bị cuốn vào mạng xã hội. AI quan sát thói quen và nhận ra “độ tập trung” của cậu như một vườn cây: có lúc xanh tốt, có lúc héo úa vì bị phân tán. AI hạn chế thông báo, thay đổi gợi ý nội dung, và mỗi tối hỏi: “Hôm nay bạn đã tưới nước cho điều gì quan trọng chưa?”

Attention Gardener xem tập trung là tài sản sống, cần được chăm bón theo thời gian. Nhưng chăm vườn cũng là một dạng quyền lực: nếu AI có thể định hướng ta dành sự chú ý cho đâu, thì nó cũng có thể chi phối cuộc đời ta đi về đâu.

Tự do bắt đầu từ việc chọn điều gì đáng quan tâm. Và AI phải luôn nhớ: nó chỉ được quyền bảo vệ khu vườn, không được quy hoạch thay chủ nhân.