Stable Diffusion – Khi sáng tạo trở thành quyền của số đông

Tháng 8 năm 2022, một chuyện chưa từng có xảy ra: mô hình tạo ảnh chất lượng cao được đưa ra mã nguồn mở cho toàn thế giới. Không còn hàng rào phòng thí nghiệm hay chi phí dịch vụ đắt đỏ, Stable Diffusion trao cho hàng triệu người khả năng biến trí tưởng tượng thành hình ảnh. Người bình thường lần đầu tiên cảm thấy họ có quyền làm nghệ sĩ.

Cộng đồng sáng tạo bùng nổ. Các server Discord náo nhiệt như hội chợ. Những bức ảnh kỳ lạ — chú chó trong vũ trụ, lâu đài làm từ bánh kem, poster phim tưởng tượng — được chia sẻ điên cuồng. Nhưng song song với đó, những tranh luận nóng bỏng cũng nổ ra: nghệ sĩ vẽ tay có còn đất sống? Phong cách cá nhân có bị đánh cắp? Ai là tác giả thật sự của một tác phẩm do AI tạo ra?

Stable Diffusion không chỉ thay đổi công nghệ tạo ảnh — nó thay đổi quan hệ quyền lực trong ngành sáng tạo. Thứ từng thuộc về giới tinh hoa nghệ thuật, nay nằm trong tay mọi người. 2022 chứng kiến cả sự phấn khích và nỗi sợ hãi khi sự sáng tạo được dân chủ hóa chỉ trong vài cú click chuột.